Sakarya ili birçok ile oranla ova toprakları oldukça fazla olan bir ildir. Gerek ova yerleşimlerinde gerekse hafif engebeli arazilerde olan yerleşimlerde, arazilerin verimli olmasından dolayı çiftçilik yapılmaktadır.
Doğal olarak topraktan yetişen birçok ürün mutfağına da yansımaktadır. Buğday, mısır, arpa, yulaf gibi tahıl ürünlerinin yanı sıra patates, kabak, lahana, ıspanak, pırasa gibi sebzeler, ayva, üzüm, erik, armut, elma gibi meyveler oldukça bol miktarda yetişmektedir.
Sakarya’da yetişen bu ürünler, Manav Mutfağını büyük ölçüde zenginleştirmekte ve lezzetlendirmektedir.
Öte yandan bahçelerde ekmek fırınları, evlerde kuzineler ve çandı ve odalardaki ocaklarda, sayıları yüzü aşan Manav yemekleri pişirilmektedir.
Sakarya Türkmen Manav Mutfağını oluşturan yemeklerin malzemelerini incelediğimizde ilk dikkati çeken unsur, buğday, arpa, mısır ve yulaf gibi tahıl ürünlerinin türevleridir.
Sakarya yöresel yemeklerinin temelini oluşturan, Türkmen/Manav Mutfağında üretilen yemekler konusunda detay vermek gerekirse;
- 15 çorbanın 14’ü,
- 51 ana yemeğin 21’i,
- 18 hamurun işinin 18’i,
- 21 tatlının 13’ü;
- Toplam 106 yemeğin 66’si (yüzde 64’ü) un ve unlu mamuldür.
Geriye kalan (yüzde 36’sı) ise mantar ve sebzelerden meydana gelmektedir.
Sakarya coğrafyasındaki orman yoğunluğu, Manav Mutfağına bol miktarda mantar çeşidi ve miktarı sunmaktadır.
Kuzey bölgelerinde (Kaynarca, Ferizli, Söğütlü, Karasu, Kocaali) Sütliyen ve Kediburun, yüksek rakımlı güney bölgelerinde ise Kanlıca mantarı, en çok ilgi gören mantarların başında gelir.
Kaldirekten Ispanağa, Lahanadan Pırasaya, Enginar’dan Kerevize… birçok sebze, mutfağa zenginlik katmaktadır.
Kabak dokuz ayrı tatlısı ve ana yemekte kullanımıyla Sakarya Manav Mutfağının en dikkat çekici sebzesidir.
Türkmen Manav Mutfağında et neredeyse yok denecek kadar azdır. O da yahni, suda pişirilmiş tavuk, hindi ve kaz ile keşkeğin içine katılan tavukla sınırlıdır.
Sakarya’nın Taraklı, Geyve, Pamukova, Kaynarca gibi ilçelerinde nispeten daha yüksek rakımlı yerleşimlerde ise koyun ve keçi etinin de tüketildiği görülmektedir.
Özetlemek gerekirse; Sakarya yöresel yemeklerinin temelini oluşturan Sakarya Türkmen-Manav Mutfağı demek, buğday, patates ve kabak demektir.
Yemeklerin büyük bir bölümü bu üç unsurun çeşitlenmesinden oluşur.
