Manav diye bir millet, Manavca diye bir dil-lisan mı var?
Kaynaklara bakarsanız yok. Yaşayanlara, yaşananlara bakarsanız var.
Rahmetli Sadiye Babaannem (Tuna, 1329-1995) ‘Bizim Manavımız, bizim Türkümüz’ diye tanımlardı kendisini ve milliyetini.
“Bizim Manav Milleti gabak kökeni gibidir, çok uzar” derdi rahmetli Naime Ninem (Usta, 1331-2002).
Analarımızdan, babalarımızdan, babaannelerimizden, büyükbabalarımızdan, ninelerimizden, dedelerimizden biz hep “Bizim Türkümüz bizim Manavımız” diye duyduk. “Biz Manavız” sözü bütün bir Sakarya vilayeti yerlilerinde çok yaygın bir tanımlamadır.
Peki Sakarya dışında kendisini “Manav” olarak tanımlayan başka illerde de var mıdır? Evet var. Ben bizzat gözümle gördüm, kulağımla işittim: Bilecik, Eskişehir, Kütahya, Balıkesir, Çanakkale,
Bursa, Yalova ve İzmit’in iki üç asır veya daha eski yerleşik ahalisinin torunları da kendilerini “Manav Türkü” olarak tanımlıyor. “Biz Manavız” diyen Sakarya ile birlikte dokuz vilayetin ortak özelliklerine baktığımızda ilk dikkatimizi çeken unsur, Osmanlı’nın kurulduğu ve ilk 30 (otuz) yılda fethettiği bölge olması.
Türk kelimesinin 18’inci yüzyıldan beri yaygın olarak kullanıldığını düşünürsek, Osmanlı’nın kuruluş bölgesi Türklerinin kendilerini Manav olarak tanımlamasının doğal-tabii olduğunu söylemek mümkündür.
Dokuz ildeki Manav Türkmenlerini incelediğimizde; anatomik olarak Özbekistan (Oğuzbekistan) ve Türkmenistan bölgesi Türkleri ile büyük benzerlikler gösterdiklerini,dinî bakımdan Sünnî İslâm, mezhebi bakımdan da Hanefî olduklarını görmekteyiz.
Şamanlık günlerimizden kalma çocuğu kırklanmak, kırk uçurmak, eşiğe basmamak gibi bazı izleri işaretleri görmek de mümkün bu arada.
Ve kanaatimiz odur ki asırlar içerisinde Osmanlı’nın Doğu Marmara ve İç Anadolu’nun batısına yerleştirdiği Orta Asya Türkmenlerini, yerli-Rum ahali “Ottomanov” (Osmanoğlu) diye tanımlamış, bu kelime de zamanla Manav’a dönüşmüştür.
Bu kelimeyi Balkan Muhacirlerinin XX. Yüzyıl başlarında Doğu Marmara’ya getirdiği tezi de vardır, biliriz amma, Manav kelimesinin hiçbir Muhacir bulunmayan dağlık kesimlerde bile yaygınlığı bu tezin zayıflığına işaret etmektedir.
Manav diye bir ırk millet yoktur kanaatimizce. Manav denilenler öz be öz Türkler, Türkmenlerdir. Rumca olan bu kelime, Sakarya’da asırlardır yaşayan Türkleri/Türkmenleri ifade etmektedir; bu iyi bilinmelidir.
Özetle Manavca dediğimiz özgün bir dil/lisan değil, Türkçe’nin içerisinde Doğu Marmara/İç Anadolu’nun batısının ağzıdır. Kuvvetle muhtemeldir ki sözkonusu dokuz ildeki ağız ve kelime özellikleri büyük benzerlikler göstermektedir.
Höşmelimin, gara helvanın, kabak tatlılarının büyük oranda her şehirde aynı olması gibi.
Orta Asya’nın yakın bölgerinden gelen insanların ortak dili/ağzı konuşmaları kadar doğal ne olabilir…
Yaklaşık yirmi beş yılı alan bu çalışmamda ben, gerek ağız özellikleri, gerek özgün kelimeler bağlamında Sakarya Türkmen/Manavlarının Sözlüğünü ortaya koymaya çalıştım.
Amacım gelecek nesillere yazılı kaynak bırakarak, dedelerinin atalarının nasıl konuştukları, neler yiyip içtikleri, nasıl yaşadıklarını aktarmaktır.
Türkmen/Manav Sözlüğü çalışması, bir bakıma Müslüman Türklerin Doğu Marmara’daki yedi asırlık varoluş hikâyesini anlatmaktadır bize.
Bu çalışmanın yapılması ve yayımlanması hususunda engin gayretleri katkıları ve verdiği imkânlar nedeniyle, 1 numaralı kurucusu olduğum Sakarya Yerel Kültür Derneği’mizin Başkanı Necmettin Kırık ve yönetim kurulu üyelerine, bir kısmı rahmeti rahmana kavuşmuş kaynak kişilerime ve bu çalışmayı destekleyen, katkısı geçen herkese ildeki yarım milyon Manav Türkmenleri adına teşekkürlerimi sunuyorum.
Tarihe ve kültürümüze bir nebze bir şey aktarabilmişsem ne mutlu bana.
Fahri Tuna
4 Yorum Yapıldı
Kerkuklü arkadaşlarla yıllar içinde yaptığımız konuşmalarda bir çok adet ve yemekler ortaya çıktı. Kerkuktede özel günlerin baş yemeği keşkek. Adı ile tadında çok az değişikliği ile baş yemekmiş keşkek. Eskiler bize kırk elli yıl öncelerde evlat kelimesinden çok UŞAK diye seslenirdi..Misal Kimin uşağısın..Kerküklüler UŞAK hala uşah
Olarak kullanılıyor.
sağ olsun manav kültürü hakkında yazanler lakin istanbul manavlarını unutmuşlar aşağı yukarı anadolu yakasındeki eski köyler şimdi mahalle bilhassa şile köyleri beykoz kartal pendik tuzla manavları mevcuttur lakin kentleştikleri için tam kültürümüzü uygulamakta zorluk cekiyoruz şu anda manav türkleri federasyonunu kurmuş durumdayız kocaeli sakarya inegöl bilecik ve dahi bircok il ile temasımız mevcuttur kültürümüze hizmette bulunan kardeşlerime teşekkür ederim saygılarımla
Evet osman bey bu gayet normal birsey bizler oğuz boyundaniz oyuzden turkiyenin ve dunyanin heryerinde adetlerimiz gelenek ve goreneklerimiz kulturumuz devam etmekte
Oturdugumuz yer Dogu Rum imparatorlugu topragiydi. Burada atalarimiz Hitit belki de daha evvelinden beri oturuyordu. Buraya Rum ili dendi. Rumelinde Osmanlinin dinine Türk dini dedi Rum ahali (Dogu Romalilar yani)Türk dinine gecen milyonlarca insana da Türk sifati verdiler Rum asilli olduklarini bile bile cünkü Türk Sünni Hanefi Müslüman demekti. Camiye aöisan Rumlar türkce de konustu. Fakat kendi siveleriyle konustu. Iran miran özbekistan masal bunlar. Dna testi yaptirsin yayinlasin bana karsi gelrn Manav soydasim.