Osmanlı beyliği kurulmadan evvel de Adapazarı civarında Türkler bulunmaktaydılar. Dolayısı ile Osmanlının ilk yayılma coğrafyasında Adapazarı önemli bir yere sahiptir. Sakarya’nın denize döküldüğü ova, Osmanlılar için Geyve Boğazı’nı geçmedikçe kapalı bir bölgeydi. Osmanlılar, Adapazarı’na 1305-1329 arasında yerleşmişlerdir.
Osman Gazi, Orhan Bey’i yanına kattığı gazi Alpler Akça Koca, Konuralp, Gazi Abdurrahman ve Köse Mihal ile birlikte 1305 yılı Mayıs ayının sonlarında Sakarya’ya gönderdi.
Âşıkpaşazâde, Orhan Beyin kumanda ettiği ilk seferin bu olduğunu belirtir.
Âsıkpaşazâde bu seferi söyle anlatmıştı:
“Doğru Lefke’ye gittiler. Çadırlı ve Lefke tekfurları da karşılayarak bağlılık gösterdiler. Memleketlerini teslim ederek Osman Gazi’nin yanında seçme birer dost oldular. Ondan sonra Samsa Çavuş gelerek, “Han’ım! Bunların geri almamaları için bu ili bana ver.” dedi. Osman Gazi, “Vilayetin bazısını vermem, çünkü bunları memleketlerinden çıkarmıyorum.” cevabını verdi. Sonra Lefke’nin yanındaki dere ağzında Yenişehir Suyu’nun kenarında bulunan küçük bir hisarı Samsa Çavuş’a verdi. Oranın adına şimdi Çavuşköyü derler. Sonra yürüyüp Mekece’ye vardılar. O da bağlılık gösterdi. Tekfuru da Akhisar’a(Pamukova) birlikte geldi. Akhisar tekfuru asker toplayarak karşı geldi. Büyük savaş yaptılar. Sonunda yenilip kaçtı ve hisarına girmedi. Gaziler hisarı yağmaladı. Tekfuru kaçıp Karaçepiç hisarına girdi. O hisar Sakarya suyu kenarında dere içindeki Sarıcahisar’dır. Birkaç gün yürüdüler, dönüp Geyve’ye gittiler. Kafir hisarı bırakıp gitmiş, Koruderesi’nde kümede (avcı kulübesi) oturmuşlar. Osman Gazi’ye bildirdiler. Bunun üzerine, “Hey, ne duruyorsunuz?” deyince yürüyüp kümeyi buldular, göz açıp kapayıncaya kadar hemen işe başladılar. Tekfurunu tutup Osman Gazi’ye getirdiler. Mal mülk ne varsa aldılar, sonra Tekfurpınarı’na geldiler, onu da aldılar. O yerlerde bir aydan fazla kaldılar. Bağlılık gösteren yerleri tımar erlerine verdiler ve halkını güvende olduğuna inandırdılar. Vilayeti büsbütün kararlı hale getirdiler. Şimdi de öyledir. Mihal’ın İslamiyet’i kabulü ve bu fetihlerin tarihi, hicretin yedi yüz dördünde (M. 1305) gerçekleşti.”
Âşık Paşazade, Osmanloğulları’nın Tarihi, Haz. Kemal Yavuz-M. A. Yekta Saraç, İstanbul, 2003
Osman Gazi’nin Sakarya seferinde, Orta-Sakarya üzerinde İznik’e kuzeyden ve doğudan gelen belli başlı geçit yerlerindeki kaleleri, Lefke, Mekece ve Geyve’yi ve yakın hisarları ele geçirdiği anlaşılmaktadır.
Daha bu tarihte Osmanlı uc kuvvetleri Sakarya Vadisi’nde Absuyu (Pachymeres’te Hypsu, bugün Abcalar) ve Kara-Çepüş’ten ileride Beşköprü-Adapazarı ovasına inmiş görünmektedirler. Kara-Çepüş ve Absuyu fetihten sonra Konur-Alp’a uc olarak verildi.
Böylece 1305’te İznik’e gelen tüm yollar, Osman Gazi’nin kontrolü altına geçmiştir. Sapanca’dan gelen yol üzerinde Akhisar, Geyve ve Kara-Çepüş (Katoika) kaleleri, doğudan gelen yolları Sakarya üzerinde kontrol eden Mekece ve Lefke, hepsi bu tarihte Osman’ın eline geçmiş bulunuyordu.
