Sakarya doğal güzellikleri, hızla gelişen sanayisi, Balkanlar’dan Kafkaslardan ve Anadolu’nun her köşesinden gelip yerleşen insanları ve onları huzur içinde birleştirip kaynaştıran yerlileriyle Türkiye’mizin çok huzurlu, çok özel ve örnek bir vilayetidir.On sekiz yaylası, yedi gölü, nehri, çayları dereleri ovaları kaplıcaları ve deniziyle Sakarya’yı bizlere bahşeden Cenabı Allah’a gönülden şükrediyoruz.
Öte yandan Sakarya’yı bu kadar huzurlu ve özel yapan bir unsur var ki, o da Osmanlı sultanı Orhan Gazi’nin bölgemizi 1325’te fethedilişinden bu yana Sakarya bölgesine yerleşen Türkmenlerin gerek o dönem bölgede yerleşik Rum ahaliyle kurduğu, gerek daha sonraları bölgeye yerleşen, ticareti ve zenaati elinde bulunduran Ermenilerle kurduğu, gerekse 1863’ten itibaren ilimize göçüp yerleşen Müslüman unsurlar Gürcü, Çerkez, Abhaz, Laz, Boşnak, Arnavut, Makedon ve Muhacir Türkmenlerle kurduğu dayanışmaya paylaşmaya ve hoşgörüye dayalı ilişkilerle sağladığı ‘kardeşlik çimentosu’dur.
Evet; Osmanlı’nın, kuruluş bölgesi Bilecik, Eskişehir, Bursa ve Sakarya’ya, Orta Asya’nın Türkmenistan ve Özbekistan bölgelerinden getirip yerleştirdiği Türkmenlerin çocukları olan atalarımız, yedi asırdır bölgenin çoğunluğu ve hâkim unsuru olarak hep devletinin yanında yer almış, hem de bölgede yaşayan diğer unsurları bağrına basarak birlik ve dirliğini sağlamışlardır.
Osmanlı’nın kurulduğu Bilecik ve ilk otuz yılında fethettiği Eskişehir, Bursa, Bilecik, Balıkesir, Yalova, Kocaeli ve Sakarya’da yerleşik Türkmen halkın kendisini Manav olarak nitelendirdiği bilinmektedir. Bu sekiz ilde hâlâ canlılığını korumakta olan bu Manav Türkmen kültürü, tarihi, edebiyatı, sözlüğü, atasözleri, deyimleri, türküleri, halk oyunları, giyim kuşamı ve mutfağı ile ülkemizin en özgün ve en zengin kültürüdür.
İşte hâlen başkanlığını yürüttüğüm Sakarya Yerel Kültür Derneği, çağdaşlığın ve modernliğin baskısıyla günbegün zayıflamaya başlayan bu yerli/yerleşik Türkmen-Manav kültürünü kayıt altına almak, gün yüzüne çıkartmak, yaşatabildiği kadar yaşatmak ve gelecek nesillerimize aktarmak amacıyla 54 kurucuyla 2003 Mart ayında faaliyetlerine başlamıştır. Düzenlediği çeşitli etkinlikleriyle de geçen zaman zarfında bunu yerine getirmeye çalışmıştır.
Bu bağlamda emeği geçen tüm eski başkanlarımıza, eski yöneticilerimize ve isimsiz kahramanlarımıza teşekkürlerimi arz ediyorum. SYKD Yönetimi olarak, ben ve arkadaşlarım; 2016 yılı sonbaharında Adapazarı Belediyesi Eski Başkanı Erkal Etçioğlu başkanlığında bir proje heyeti oluşturarak geleceğe yönelik bir çalışma başlattık.
Bu çerçevede geçmişimizi ve mevcut yaşayışımızı kayıt altına almak üzere, dört kitaptan oluşan bir kitap seti hazırlamaya karar verdik. Kitap projemizin başına da derneğimizin kuruluş aşamasında fikir babası ve öncüsü yazar Fahri Tuna ağbimizi getirdik.
Sakarya Türkmen/Manavlarının tarihi, sözlüğü, folkloru ve mutfağından oluşan bu kitap seti, proje ekibimizin ve yazar arkadaşlarımızın on sekiz ayını aldığını söylemeliyim.
Böylece RESÜL NARİN sayesinde Türkmen Manavların Sakarya Bölgesine yerleşim serüvenini, Fahri Tuna sayesinde Türkmen Manavların kullandığı zengin sözlüğünü ve yerel ağzı, Yalçın Akaltın başkanlığındaki başta Ahmet İşsever olmak üzere, Mustafa Erdoğan, Nadir Gürel, Niyazi Solmaz, Özkul Arslanalp ve Ramis Memiş’ten oluşan yazar heyetisayesinde yedi yüz yıldır bu topraklarda yaşayan atalarımızın türkülerini manilerini oyunlarını atasözlerini deyimlerini bilmecelerini evlilik geleneklerini, Gülsen Yıldız sayesinde babaannelerimizin, anneannelerimizin yaptığı nefis yemeklerimizin tariflerini gelecek nesillere aktarmayı başardık.
Proje ekibimize ve yazar arkadaşlarımıza Sakarya’daki yarım milyon Türkmen Manav varlığı ve gelecek nesiller adına samimi teşekkürlerimi arz ediyorum.
Öte yandan bu kitapların hazırlanması ve basımını sağlayan başta İçişleri Bakanlığı Dernekler Dairesi Başkanlığı yetkilileri olmak üzere, Sakarya Büyükşehir Belediye Başkanı Sayın Zeki Toçoğlu ağabeyime, her zaman yanımızda ve yakınımızda olan Erenler Belediye Başkanı Sayın Cavit Öztürk’e, yönetim kurulu arkadaşlarıma candan teşekkürü borç bilirim. Elinizdeki bu dörtlü kitap seti, SYKD’nin 15. Yıl armağanıdır sizlere. Sizlere ve gelecek kuşaklara. Nice kitaplarda buluşmak dileğiyle sözlerimi şöyle bitirmek istiyorum:
Ne mutlu Türk’üm diyene.
Ne mutlu Sakaryalıyım diyene.
Sakarya Yerel Kültür Derneği Başkanı Necmettin KIRIK
